De avonden (1947) van Gerard Reve is voor een culinair historicus een prima bron om te weten wat er bij een gewoon Amsterdams huishouden net na Tweede Wereldoorlog op tafel kwam.

Het menu van 30 december

rode kool, bieten, aardappels en havermoutpap

Zijn moeder riep hem voor het eten.

Hij at werktuiglijk van de rode kool, aardappelen, bieten en de havermoutpap. Toen ze klaar waren, haalde zijn vader zijn pijp te voorschijn, klopte op zijn zakken, stak hem weer bij zich en nam van de boekenkast een doosje sigaren. Zodra Frits het in zijn hand zag, vroeg hij, neerkijkend op de tafel: ‘Wil je niet een pijpje shag van mij stoppen, vader?’ ‘Nee, laat maar,’ antwoordde de man glimlachend. Hij bood Frits een kleine sigaar aan. Terwijl zijn moeder de tafel afruimde, werd er gezwegen. Naar gelang de tafel leger raakte, voelde Frits in zich een spanning groeien. ‘Nu met verstand en gevoel een vraag stellen,’ dacht hij. ‘Eerst een paar woorden om het gehoor te scherpen.

In De avonden worden de kool en de bietjes apart geserveerd, zo blijkt uit de tekst. Dat lijkt een rare combinatie, maar in Russische recepten komt dat vaker voor, maar dan wel in één gerecht. Zien we hier de communistische invloed op de keuken van de familie Van het Reve? Of waren per ongeluk deze groenten beschikbaar?

Rode kool

Ingrediënten: 1 kleine rode kolen, 2,5 dl kokend water, 5 g zout, 40 gr boter, 25 ml azijn of 2 zure appelen, 30gr suiker en 3kruidnagels.

Bereiding: Verwijder de buitenste bladeren en de stronk van de kolen. Snij ze met een koolmees/mandoline of gewoon groot mes in dunne reepjes. Zet ze op met het kokende water, het zout, de kruidnagels, de azijn of de gesnipperde zure appelen. Laat ze op een zacht vuur, af en toe schuddende 1 uur langzaam koken. Voeg er dan als de kool droog gekookt is, de boter en de suiker bij en stoof hiermee de kool nog 20 minuten. Vergeet niet de kruidnagels te verwijderen.

Bieten

Ingrediënten: 1 grote of 2 kleine bieten, 25 gr boter, 50 ml azijn, 1 uitjes, 2 kruidnagels en 8 gr suiker.

Bereiding: Was de bieten laat ze ongeschild en ongesneden in ruim kokend water koken tot ze gaar zijn. Prik vanwege die uiteenlopende kooktijden tijdens het koken regelmatig met een vork in de groente om te testen of die al gaar is. Een vork zou er dan eenvoudig in moeten gaan en de schil moet loszitten.

Verwijdere de schil en snij ze in dunne plakjes of dobbelsteentjes.. Schil de uitjes, snipper ze en kook ze in zo weinig mogelijk water gaar (10 min). Voeg er de boter, de azijn, de kruidnagels en de biet bij en stoof het geheel nog 20 minuten. Voeg op het laatst de suiker toe en verwijder de kruidnagels.

Aardappels

Zie het recept van 22 december.

Havermoutpap

Ingrediënten: 750 ml melk, 45-60 gr havermout en wat zout.

Bereiding: Breng de melk met de het zout aan de kook, strooi er roerende de havermout in. Laat de melk roerende weer aan de kook komen en laat de pap daarna, af en toe roerende, zachtjes koken tot de havermout gaar is en de pap gelijkmatig gebonden is (minstens 20 a 25 minuten). Laat vlug kokende havermout 5 minuten koken.

Alle recepten zijn net als in De avonden berekend voor een gezelschap van drie volwassen personen en gebaseerd op recepten uit het bekende kookboeken van net voor en na de Duitse bezetting. Zoals Kookboek van de Amsterdamse Huishoudschool (negende druk).