Schrijvers in en over Ede
Het Wilhelmus te Eede. Eene geschiedkundige anecdote van het jaar 1624’ van Ede (1834) – A.C.W. Staring
In de nacht van 18 februari 1624 trokken de Spaanse troepen in Ede zich halsoverkop terug op de Ginkelse hei. Waarom? De bekende reformatorische dichter Jacobus Revius zag hierin de hand van God. Tijdgenoten verhalen dat er een trompetter op Harsloo was die ‘het Liedeken Wilhelmus van Nassauwen’ speelde. Daardoor dachten de Spanjaarden dat er prinselijke troepen kwamen opdagen
In 1834 publiceerde A.CW. Staring (1767-1840) in de Almanak voor het Schoone en Goede (blz. 159-173) ‘Het Wilhelmus te Eede. Eene geschiedkundige anecdote van het jaar 1624’. Daarin heeft de dichter Staring het gegeven van de trompetter die de Spanjaarden uit Ede verjaagt gebruikt als stof voor een kort Edes liefdesverhaal.
Rendevouz
Staring vervlecht een geheim rendevouz tussen Sander van Harslo met zijn trompet en Willemine van Ede met de komst van de Spanjaarden. Sanders trompetsignaal voor zijn geheime liefde schrikt de Spanjaarden af. Sander is een held en waar haar vader eerst de relatie verbiedt ontvangt de jongen een warm welkom bij Willemien thuis.
‘Het Wilhelmus te Ede’ is verschenen in Kleine verhalen van A.C.W. Staring (1837, p. 34-104). Voor de leesbaarheid gebruiken we hier de hertaling in de bundel Ruisend valt het graan (1995).
Kernhem
We weten nu dat de Spaanse soldaten achter de vijandelijke linies schichtig waren onder dreiging van het Arnhemse garnizoen. Bovendien waren de bevoorrading en het weer van invloed: de aanvoer van voedsel was afgesneden en op 21 februari viel de dooi in. Nagejaagd door het leger van Ernst Casimir trok graaf Hendrik van den Bergh zich met zijn Spaanse troepen terug van de Veluwe.
Afgezien van de reden, de onverwachte ommekeer van de Spaanse troepen maakte destijds diepe indruk. Zelfs de naam van Kernhem zou er aan zijn ontleend. Vanaf die dag noemden de streekbewoners het kasteel ‘Keerum’, dialect voor ‘keer om’. Later zou dat verbasterd zijn tot ‘Kernhem’.
Definitief afgeschrokken door het trompetgeschal werden graaf Hendrik van den Bergh en zijn troepen in ieder geval niet. De Spanjaarden keerden in 1629 terug als zij op doortocht van Brabant naar Utrecht waren. Weer is Ede het toneel van verwoesting en wreedheid. De schade was dusdanig groot dat de Gelderse Staten Ede enkele maanden vrijstelling van belasting verleenden.
Na het succes van Pen in het zand (2007) Bennekom te boek (2009) en Uitgelezen Lunteren (2015) wordt het hoog tijd dat ik de schrijvers die in Ede woonden en werkten presenteer. Wil je mijn bijdragen ook per mail ontvangen? Laat dan hier je naam en e-mailadres achter.